İsveç’te işveren maaşımı ödemedi ne yapmalıyım sorusu bize çok sık sorulduğu için buradan genel olarak cevap vereyim.
İsveç kanun ve kurallarla yönetildiğini unutmayın. Bu doğru yollarla talep ettiğinizde bütün yasal haklarınızı alabileceğiniz anlamına gelir. Ayrıca kafanızdan uydurduğunuz hakları alamayacağınız anlamına gelir.
Çoğunuzun “yasal hak” teriminin tam olarak ne anlama geldiğini bilmediğinizin farkındayım. Özetle, iş sözleşmenizle ve genel geçer kanunlarla yasal garanti altına alınmış haklar demek.
Hal böyle olunca iş sözleşmesi (jobb kontrakt) büyük önem taşıyor. Sözleşmenizde yer almayan bir hakkı, sırf İsveç’i iyi bildiğini zannettiğiniz biri söylüyor diye talep edemezsiniz. Bu sayfadan bir iş sözleşmesinde nelerin olması gerektiğini görebilirsiniz
https://www.verksamt.se/driva/anstalla/nar-du-ska-anstalla/anstallningsavtal
Sözleşme imzalarken genelde; extra mesai vs gibi konular unutuluyor. Bunu işverenle konuşun ve sözleşmenize mutlaka belirtin. Bu arada ben gece gündüz çalışırım sıkıntı değil deyip saçma sapan bir iş temposuna girmeyin. İsveç’te İş kanununa göre (arbetstidslagen) bir çalışan aylık 50 saattin ve yıllık toplamda 200 saattin üzerinde fazla mesai (övertid) yapamaz. Bunu şöyle yorumlayabilirsiniz. Aylık 50 saatten fazla olan extra mesainiz yasal olarak koruma altında değildir. İşveren ödemezse yapabilecekleriniz sınırlıdır. İsveçte Türklerin yoğun olarak çalıştığı restoran (siz sadece pizza da diyebilirsininiz) sektöründe durumun facia olduğunun ve yasalara uyan ve işçinin hakkını tamı tamına veren işverenlerin sayısının bir elin parmaklarını geçmeyeceğinin farkındayım. İşçinin hakkını veren patronlara selam olsun. Öbürleri de tez zamanda layıklarını bulurlar umarım.
Mevzumuza geri dönecek olursak; işvereniniz maaşınızı, tatil paranızı ya da extra mesai ücretinizi ödemezse ne yapacaksınız?
1- Öncelikle iddia ettiğiniz hakların yasal koruma altında olup olmadığından emin olun. Sözleşmenizi inceleyin. Geçerlilik süresini (giltighedstid) doğru anladığınızdan emin okun. Hangi tarihte başlayıp hangi tarihte bitiyor? Extra mesai (övertid) hakkında sözleşmenizde ne yazıyor?
2- İlk incelemeyi yaptıysanız ve hala haklı olduğunuzu düşünüyorsanız o halde işverenle iletişime geçip (yazılı olması faydanıza) haklarınızı tekrar talep edin ve ödeme yapılmaması halinde İcra Kurumuna (Kronıfogden) başvuracağınızı belirtin.
3- İşveren hala paranızı ödemiyorsa o zaman İcra Kurumuna başvuru yapın. Başvuruyu Bankid ile yapabilirsiniz. Başvuru sayfasını buradan görebilirsiniz.
Dikkat: Yasal hak ne demek bilmiyor olabilirsiniz ama siyah çalışmanın ne anlama geldiğini bildiğinize eminim. Bu konuda size ekstra bir bilgi vereyim de siyah çalışmanın nasıl bir aptallık olduğunu iyice anlayın. İsveçte siyah çalışan birisi çalıştığı sürenin vergisini kendisi ödemek zorunda kalabilir.Hadi canım olur mu öyle şey, vergiyi işveren öder dediğinizi duyar gibiyim ama Vergi Dairesi’nin benimle aynı fikirde olduğuna emin olabilirsiniz. Yine de merak ediyorsanız bu sayfadan daha detaylı bir şekilde okuyabilirsiniz https://www.skatteverket.se/foretag/drivaforetag/inkopupphandlingochleverantorskontroll/konsekvenseravsvartarbete/sajobbarduvitt.4.71004e4c133e23bf6db800098281.html