isveççe fiiller / verb

İsimlerin yaptıkları işlere, hareketlere ve eylemleri anlatan kelimelere fiil denilir. İsveççe’de filllere ‘verb’ adı verilir. Fiiller, ifade ettikleri zamana göre çekimlenebilirler.  Bu bölümde İsveççe’de fiilleri öğreneceğiz.

İsveççe’de fiiller temelde ‘düzenli’ ve ‘düzensiz’ fiiller olarak iki sınıfa ayrılabilirler. Düzenli fiiller, ifade ettikleri zamana göre çekimlenirken aynı takıları alırken düzensiz fiiller çekimlenirken kendilerine has takılar alırlar.

Örnek: 

DÜZENLİ FİİLLER

Imperativ(Emir kipi)	Infinitiv(Mastar hali)	Presens(Şimdiki/Geniş zaman) (-r)	PreteritumBelirli geçmiş zaman (-de)	SupinumBelirsiz geçmiş zaman (-t)
Titta!	att titta (Bakmak)	tittar	tittade	har tittat
Tala!	att tala (konuşmak)	talar	talade	har talat
Öppna!	att öppna (Açmak)	öppnar	öppnade	har öppnat
Arbeta!	att arbeta (Çalışmak)	arbetar	arbetade	har arbetat
Spela!	att spela (Oynamak)	spelar	spelade	har spelat

DÜZENSİZ FİİLLER

Imperativ(Emir kipi)	Infinitiv(Mastar hali)	Presens(Şimdiki/Geniş zaman) (-r)	PreteritumBelirli geçmiş zaman (-de)	SupinumBelirsiz geçmiş zaman (-t)
Kom!	att komma (Gelmek)	kommer	kom	har kommit
gör!	att göra (Yapmak	gör	gjorde	har gjort
gå!	att gå  (Gitmek)	går	gick	har gått
få!	att få (Almak)	får	fick	har fått
kom!	att komma (Gelmek)	kommer	kom	har kommit
skriv!	att skriva (Yazmak)	skriver	skrev	har skrivit
ät!	att äta (yemek)	äter	åt	har ätit
drick!	att dricka (içmek)	dricker	drack	har druckit

➤ İsveççe’de fiilin beş farklı hali vardır: imperativ (emir kipi), infinitiv (mastar hali), presens (şimdiki/geniş zaman) preteritum (dili geçmiş zaman) ve supinum (mişli geçmiş zaman)

1- Fiilin imperativ (emir kipi) hali 

İsveççe’de fiilin  imperativ hali Türkçe’deki emir kipine karşılık gelir.  Filin herhangi bir ek almamış kök halidir. Birisinden yapmasını istediğimiz birşeyi direkt olarak ifade etmek istediğimizde fiilin imperativ halini kullanırız.

Örnek: 

Emi kipi / İmperativ	Türkçe
Kom hit!	Gel buraya!
Gå härifrån!	Git burdan!
Sitt ner!	Otur aşağı!
Lyssna på dialogen!	Diyaloğu dinle!
Stäng fönstret!	Pencereyi kapat!
Läs texten!	Yazıyı oku!
Tro mig!	İnan bana!
Skriv!	Yaz!

2- Fiilin infinitiv (mastar hali)

➤ İsveççe’de fiilin mastar haline ‘infinitiv’ denilir. İsveççe’de fiilin mastar hali genellikle ‘-a’ harfi ile biter.  Filin infinitiv hali ‘grundform’ olarak da bilinir.  

Örnek: 

Mastar Hali / Infinitiv	Türkçe
Att komma	Gelmek
Att gilla	Sevmek
Att titta	Bakmak
Att stanna	Durmak

➤  Fiilin infinitiv hali cümlede farklı şekillerde kullanılabilir. En sık kullanımlarından bazıları şunlardır:

Yardımcı fiillerden sonra fiil kullanımı:

Örnek: 

Du kan komma imorgon	Yarın gelebilirsin
Ni behöver vänta	Beklemeniz gerekiyor
Jag måste gå!	Gitmek zorundayım
De bör läsa	Okumaları gerekiyor
Jag kunde vara lyckligare	Daha mutlu olabilirdim

Gelecek zaman cümlelerinde fiil

Jag ska flytta till Sverige	İsveç’e taşınacağım
Vi kommer att komma tillbaka	Geri geleceğiz

İki fiilli cümlelerde ikinci fiil olarak

Örnek:

Hon fortsätta att prata	Konuşmaya devam etti
Jag gillar att simma	Yüzmeyi severim
De går att fiska	Balık tutmaya gidiyorlar

Cümlede edattan sonra gelen fillerde

Örnek:

Jag funderar på att resa till Turkiet	Türkiye’ye seyahat etmeyi düşünüyorum
Hon tänkte på att börja simma	Yüzmeye başlamayı düşündü

Cümlenin öznesi halinde olan fiillerden önce

Örnek:

Att sova är fantastiskt	Uyumak muhteşemdir.
Att cykla är hälsosam	Bisiklete binmek sağlıklıdır
Att vara ledig kan vara skönt	Serbest olmak çok hoş olabilir